Áhættulán

Nú um þessar mundir hafa stjórnmálamenn komist að því fyrir tilstuðlan EFTA að ekki megi veita ríkisábyrgðir til Íbúðalánasjóðs. Þetta er í samræmi við fjórfrelsi Evrópusambandsins.

Það eru þó til mikilvægar undanþágur frá þessari reglu sem byggjast á almannaheill eða almannaöryggi. Ekki er víst að það gæti átt við um íbúðalánasjóð. Þó gætum við litið svo á að getan til að kaupa lágmarksíbúð mætti flokka undir almannaheill. Það eru þó önnur tíðindi sem eru athygliverðari en þetta, en það er að ríkið ætlar að taka risalán og veita því til bankanna.

Takið nú vel eftir góðir hálsar bankarnir eru ekki bara bankarnir. Þetta eru erlendir fjárfestingarsjóðir að stórum hluta til. Þessar aðgerðir ríkisins eru ekkert annað en ríkisaðstoð til fjárfestingarsjóða sem starfa erlendis, ekki bankar sem starfa hér á almennum markaði. Lánið er tekið í erlendri mynt og mun renna til bankanna til að greiða upp erlend lán. Ef illa fer og bankarnir geta ekki staðið við skuldbindingar sínar þá situr almenningur uppi með það að þurfa að greiða þessi erlendu lán.

Aðstoðin er allt annars eðlis en þegar seðlabankinn lánar íslenska peninga til bankanna sem starfa á almennum markaði. Í gamla daga greiddu bankarnir oft seint og illa til seðlabankans. Þetta olli þó engum stórvandræðum því að seðlabankinn greip þá til þess ráðs að prenta peninga. Það er því miður ekki hægt í þessu tilfelli heldur verður að greiða lánið eins og um verðtryggða endurgreiðslu væri að ræða sem við öll þekkjum vel.

Þetta er nú smá útúrdúr en við vorum að tala um íbúðalánasjóð !  EFTA bannar smávægilegan stuðning ríkissins við íbúðalánasjóð en leyfir að því er virðist stórfelldan ríkisstyrk til handa áhættulánasjóða. Getur einhver stigið fram og skýrt þetta út fyrir fáfróðum pípulagningamanni hvernig þessi tvö dæmi eru ólík.

Athugasemdir

[Hallur Magnússon, 27.5.2008 kl. 22:51]

Aðeins að leiðrétta smá algengan misskilning í umræðunni.

Hvorki Eftirlitsstofnun EFTA  (ESA) né EFTA dómstóllinn hefur kveðið upp um það að starfsemi og ríkisábyrgð Íbúðalánasjóðs ssé óheimil. Þvert á móti staðfesti ESA að svo væri ekki í úrskurði sínum árið 2004.

Þeirri niðurstöðu var vísað til EFTA dómstólsins. Niðurstaða hans var að ógilda niðurstöðu ESA af TÆKNILEGUM ástæðum og beindi þvi til ESA að taka starfsemi Íbúðalánasjóðs til formlegrar athugunar - vegna þess að "reasonable doubt" var um að ESA hefði verið stætt á að fara ekki í slíka formlega athugun á sínumtíma - þar sem allir gátu fengi hámarkslán Íbúðalánasjóðs án tillit til tekna.

 EFTA dómstóllinn sagði ekkert um að starfsemin væri ólögleg eða óheimil eins og hún hefur verið stunduð - einungis að hann hafði efasemdir um að ÖLL starfsemi sjóðsins stæðist EES samninginn - og því þyrfti að rannsaka málið betur.

Niðurstaða rannsóknar ESA liggur ekki fyrir.